Birlik Vakfı Bursa Şubesi’ nde ABD’deki Siyahilerin Eğitim Hakkı Konuşuldu
Günümüzde ‘Rüyalar ülkesi”, “Özgürlükler dünyası” olarak bilinen ABD’de daha yakın zamana kadar köleliğin olduğunu, siyahlarla beyazların aynı otobüse binemediğini, aynı okullara gidemediğini meraklısı bilir. ABD, çizdiği olağanüstü ülke imajıyla kendisini hemen her alanda öncü olarak gösteriyor. Ama acaba durum gerçekten böyle mi?

13 Mart Cuma gecesi Birlik Vakfı Bursa Şubesinin geleneksel Cuma Meclisi sohbetlerinde ABD’nin nasıl bir ülke olduğu, siyahîlerin gözünden ABD eğitim sisteminden yola çıkılarak konuşuldu.

Gecenin konuğu, Southern Üniversitesi Uluslararası İliskiler Birimi Dekanı Prof. Dr. Barbara Carpenter’di. Prof. Dr. Barbara Carpenter’i Bursa’da konuk eden, o üniversitenin öğretim üyesi olan ve aynı zamanda gecede çevirmenlik de yapan Dr. Osman Kandara’ydı. “Amerikan Siyahîlerine Eğitim Penceresinden Bakış”, gecenin konusuydu. Siyahîlerin ABD’deki durumu geçmişte nasıldı, şimdi nasıl, bunu dinledik Prof. Dr. Barbara Carpenter’in ağzından. Dinledikçe de ABD rüyasının gerçekten de bir rüya olduğunu, gerçeklikten kopuk olduğunu anladık.

“ABD’de uzun yıllardır iki eğitim sistemi vardı: Biri beyazlara, diğeri siyahîlere yönelikti. Şimdi o ayrım kâğıt üzerinde olmasa da, uygulamada devam ediyor, denebilir.” diye başladı sözlerine Prof. Dr. Barbara Carpenter. Sonra da, “Siyahîler için ülkenin güney eyaletlerinde kurulan o üniversiteler hala varlıklarını sürdürüyor.” diye devam etti sözlerine ve arkasından da ABD’de üniversitelerin kuruluş yıllarına, bu üniversitelerde kimlerin okuyabileceğine dair çarpıcı bilgileri sıralamaya başladı birbiri peşi sıra.

ABD’de üniversitelerin kısa tarihi
Prof. Dr. Barbara Carpenter, ABD’de ilk üniversitenin 1700’lü yıllarda kurulduğunu, zaten ABD’nin de çok eski bir tarihinin olmadığını söyledikten sonra sözlerine şöyle devam etti: “Kölelik sürecinin hakim olduğu o yıllarda, eğitim hakkı sadece beyazlara aitti. Kölelerin böyle bir hakka sahip olmaları düşünülemezdi bile. 1700’lü yıllarda kurulan o üniversiteler, federal hükümet tarafından ve sadece beyazlar eğitim görsün diye kurulmuştu. Elli eyaletten oluşan ABD’nin her eyaletinde, federal hükümet tarafından ve sadece beyazlar okusun diye kurulan en az bir üniversite vardır.”

Siyahîlerin okuma hakkı 
Zaman içinde birçok hakkı zorla kazanan siyahîlerin, okuma haklarını da elde ettiklerini söyleyen Prof. Dr. Barbara Carpenter, siyahîlerin de gidebileceği ilk üniversitesinin 1900’lü yılların başında açılabildiğini söyleyerek bu süreci şöyle anlattı: “Köleliğin kalkmasıyla birlikte siyahlara da üniversitede okuma hakkı verildi ama siyahların gidebilecekleri bir üniversite yoktu ki! Beyazlar için kurulan üniversiteler, siyahîleri kabul etmiyordu. Baskılar sonucunda, güneydeki on yedi eyalette siyahîlerin gidebileceği üniversitelerin kurulması hakkı verildi. 1900’lü yılların başında elde edilen bu haktan sonra Southern Üniversitesi, siyahîlerin kurduğu ilk üniversite oldu. Üniversitemiz, bu yıl yüz yirmi beşinci kuruluş yılını kutlayacak.”

Şimdi üniversiteler herkese açık ama
Şu anda üniversitelerin herkese ‘açık’ olduğunu söyleyen Prof. Dr. Barbara Carpenter,  bu konuya dair şu açıklamaları yaptı: “Şu anda ABD’deki tüm üniversitelere hem siyahîlerin hem de beyazların gitme hakkı olmasına rağmen, uygulamada üniversiteler siyahîlerin ve beyazların üniversiteleri olmak üzere ikiye ayrılıyor yine de. Yasal olarak bir hakka sahip olmak, uygulamada öyle olacağı anlamına gelmiyor yazık ki. Bu durumun böyle olmasında siyahîlerin ve beyazların psikolojik durumlarının etkisi büyük.

Daha düne kadar bir kesim efendi, diğer kesim köleydi çünkü. Diğer etken de, üniversitelerin dilediklerini kabul etme, dilediklerimi kabul etmeme haklarına sahip olmasıdır. Şu an ABD’de üç dört tanesi kuzeyde, diğerleri güneyde olmak üzere yüz dört siyahî üniversite var. Başkan Obama’nın, siyahi üniversitelerle ilgili bir danışmanı da var. Sonuçta, ABD’de herkes eşit haklara sahip ama anlattığımız gibi bir eşitlik bu.”

Prof. Dr. Barbara Carpenter sözlerini, üniversitelerinin kapılarının özellikle yüksek lisans ve doktora düzeyinde çalışmak isteyen Türk öğrencilere açık olduğunu söyleyerek bitirdi.

14 Mart 2015

İlgili Resimler